TH
English
Customers Also Purchased
การบอกความแตกต่างระหว่าง รอก (hoist) กับ กว้าน (winch) นั้นอาจเป็นเรื่องยากเสียหน่อยสำหรับบางคนที่ไม่เคยใช้เครื่องมือเหล่านี้มาก่อน แต่จริงๆ แล้วสำหรับคนที่เคยใช้มาก่อนก็อาจเป็นเรื่องยากเหมือนกัน เพราะในบ้านเรานั้นจะเรียกทั้ง รอก และ กว้าน ว่า ‘รอก’ เหมือนกัน หรือในกรณีของ กว้าน บางคนก็เรียกว่า ‘รอกกว้าน’ จึงไม่แปลกถ้าจะมีคนเข้าใจว่าทั้งสองเครื่องมือคือเครื่องมือประเภทเดียวกัน แล้วไหนจะลักษณะของเครื่องมือที่คล้ายกันมากอีก อย่างไรก็ตาม หากคุณได้ลองใช้เครื่องมือเหล่านี้แล้ว คุณจะเห็นเลยว่าทั้ง รอก และ กว้าน มีความแตกต่างในแง่ของการใช้งานอย่างชัดเจน ดังนั้น บทความนี้จะมาอธิบายว่า รอก และ กว้าน คืออะไร และมีความแตกต่างกันอย่างไร
รอกกว้าน vs รอก
ถ้าให้นิยามง่ายๆ ทั้งรอกและกว้านถูกออกแบบมาให้ช่วยในการย้ายโหลดจากจุดหนึ่งไปอีกจุดหนึ่ง เป็นเครื่องมือคนละประเภทกัน ต่างกันตรงที่ รอกกว้าน จะใช้ในการดึงโหลดในแนวระนาบหรือพื้นที่ลาดเอียงเล็กน้อย ส่วน รอก จะใช้ในการยกโหลดขึ้นและลงในแนวดิ่ง
รอกกว้าน จะมีทั้งแบบที่ใช้มือและแบบที่ใช้มอเตอร์ในการหมุนสายเคเบิล ซึ่งสายเคเบิลที่ว่านี้จะมีความแข็งแรงเป็นอย่างมากและมากเพียงพอที่จะสร้างแรงดึงให้สามารถดึงวัตถุหนักๆ ได้ รอกมือหมุน (กว้านมือหมุน) จะเป็นรอกกว้านที่ใช้งานได้ง่ายที่ีสุด มีขนาดเล็กและน้ำหนักเบา สะดวกต่อการเปลี่ยนสถานที่ติดตั้ง และยังมีอายุการใช้งานยาวนานหลายปีหากได้รับการบำรุงรักษาที่ถูกต้อง
ในทางตรงกันข้าม รอก จะใช้โซ่หรือลวดสลิงในการเคลื่อนย้ายโหลดให้ขึ้นหรือลง และเหมือนกับ รอกกว้าน รอกจะมีทั้งแบบที่ใช้มือและแบบที่ใช้มอเตอร์ในการทำงาน แบบใช้มือ ได้แก่ รอกโซ่ ที่ใช้มือดึงโซ่ที่แขวนลงมาจากตัวรอก หรือที่เรียกว่า การชักรอก และ รอกโยก ที่เปลี่ยนจากการชักรอกเป็นการโยกคันโยกแทน ส่วนแบบมอเตอร์ ก็จะมี รอกไฟฟ้า และ รอกวิ่งบนกราง ซึ่งจะเป็นรอกที่ส่วนใหญ่ถูกออกแบบมาให้ใช้กับไฟฟ้า 3 เฟส เช่น ในโรงงานอุตสาหกรรม หรือในไซต์งานก่อสร้าง เพื่อการยกโหลดหนักๆ เช่น วัสดุก่อสร้าง คานเหล็ก หรืออุปกรณ์สำหรับงานระบบของอาคาร แต่ก็มีบ้างที่ใช้กับไฟฟ้า 2 เฟส โดยจะเป็นการใช้งานในระดับที่เล็กลงมา เช่น การใช้งานในลงรถหรือในเวิร์คชอปไม้ เป็นต้น
รอกกว้านสำหรับรถ
รอกกว้านที่หลายๆ คนน่าจะพอเคยเห็นมาบ้างก็คงเป็น รอกกว้านสำหรับรถ (electrical winch) และแม้ว่ารอกกว้านจะถูกออกแบบมาให้ดึงโหลดในแนวระนาบ แต่จริงๆ แล้ว ด้วยแรงดึงที่มากของสายเคเบิล คุณจึงสามารถใช้ รอกกว้านเพื่อดึงรถหรือวัตถุบนพื้นที่มีความลาดชันได้ เพียงแต่ความชันนั้นจะต้องไม่เกิน 45 องศา
อย่างที่ได้กล่าวไปในตอนแรก รอกกว้านนั้นมีขนาดเล็กและสะดวกต่อการเปลี่ยนสถานที่ติดตั้ง ไม่เพียงเท่านี้ การที่ตัวเครื่องตัวเครื่องทำมาจากเหล็กที่มีความแข็งแรงทนทาน คุณจึงสามารถใช้งานรอกกว้านได้นานหลายปี หรือเป็นสิบปีเลยทีเดียว
ส่วนใหญ่แล้ว รอกกว้านจะใช้สายเคเบิลที่ทำมาจากเหล็กในการดึงโหลด สายเบิลนี้จะมีความบางและหนาต่างกัน ขึ้นอยู่กับขนาดของรอกกว้าน ดังนั้น คุณควรตรวจสอบให้แน่ใจว่า รอกกว้านที่คุณกำลังตัดสินใจซื้อนั้น โหลดถูกจำกัดไว้ที่เท่าไหร่ สายเคเบิลมีคุณภาพสูงมากน้อยเพียงใด เพื่อเป็นการป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดขึ้น
การใช้งาน
รอกกว้านสำหรับรถ สามารถนำไปใช้งานได้อย่างหลากหลาย ที่เห็นบ่อยๆ ก็จะเป็นการใช้งานกับรถลากจูง หรือรถที่เสี่ยงติดหล่มบ่อยครั้ง ไม่ว่าจะเป็น รถออฟโรด รถไถที่ใช้ทำนา เป็นต้น
นอกจากใช้งานในข้อก่อนหน้า คุณยังสามารถนำไปใช้กับงานอื่นๆ ได้ เช่น การใช้ดึงของขึ้นท้ายรถบรรทุก การใช้กับงานปรับภูมิทัศน์ อย่างการดึงต้นไม้ให้ตั้งตรง เป็นต้น ส่วนการใช้ในงานในงานอุตสาหกรรมและงานก่อสร้างสร้างนั้น ปกติแล้วจะไม่ค่อยเห็นการใช้สักเท่าไหร่ แต่จะเป็น รอก มากกว่า
ระบบเบรค
ไม่ใช่แค่การใช้งานที่ต่างกันเท่านั้น อีกสิ่งหนึ่งที่เป็นตัวกำหนดให้รอกและกว้านต่างกัน คือ ระบบเบรค
รอกกว้าน จะใช้ ระบบเบรคแบบไดนามิก (dynamic braking system) ถูกออกแบบมาให้เหมาะกับโหลดที่หมุนหรือกลิ้งได้โดยเฉพาะ เมื่อดึงโหลด เกียร์ของระบบจะล็อคโดยอัติโนมัติเพื่อป้องกันไม่ให้โหลดนั้นย้อนถอยหลัง แต่ระบบนี้มีข้อเสียก็คือ ไม่สามารถใช้งานเพื่อยกหรือแขวนโหลดได้
รอก จะใช้ ระบบเบรคแบบแมคคานิคอล (mechanical braking system) ที่ชิ้นส่วนกลไกจะถูกล็อคเอาไว้เพื่อให้โหลดเคลื่อนที่ขึ้นหรือลงพร้อมๆ พร้อมกับรับน้ำหนักของโหลดไปด้วย รอกสว่นใหญ่จะถูกติดตั้ง โหลดลิมิตเตอร์ (load limiter) เอาไว้ เพื่อจำกัดไม่ให้น้ำหนักโหลดมากเกินกว่าน้ำหนักที่รอกสามารถยกได้ ด้วยเหตุนี้ การใช้งานรอกจึงมีความปลอดภัย ผู้ใช้งานไม่จำเป็นต้องกัลวัลเรื่องปัญหา หรือความเสียหายขณะใช้งาน
หากคุณใช้รอกกว้านในการยกโหลด น้ำหนักของโหลดที่รอกกว้านยกได้นั้นจะน้อยกว่ารอกมาก และมีความเสี่ยงที่โหลดอาจหล่นลงมา ซึ่งเป็นเรื่องที่เข้าได้ง่าย เพราะปกติแล้ว รอกกว้าน อย่างที่บอกไป จะถูกใช้ในการดึงโหลดในแนวระนาบ น้ำหนักของโหลดจะถูกรับไว้โดยพื้น การใช้รอกกว้านยกโหลด หมายความว่า รอกกว้านจะต้องทำหน้าที่ดึงโหลด ในเวลาเดียวกันก็จะต้องรับน้ำหนักของโหลดไปด้วย และสุดท้าย สิ่งที่เกิดก็คงหนีไม้พ้น ความเสียหายต่อตัวรอกและโหลดที่ถูกยก