ใช้ กาพ่นสี ไม่เปลือง ไม่เลอะ ต้องถือห่างจากงานแค่ไหน?

กาพ่นสี ANEST IWATA WIDER4-13J2 หัวพ่น 1.3 mm. กาบน ไม่รวมกระป๋องสี

8,440 บาท

กาพ่นสี Anest Iwata W-61-1G กาบน หัวพ่น 1.0 mm.

7,580 บาท

กาพ่นสี ANEST IWATA WIDER1-15K1G หัวพ่น 1.5 mm. กาบน (ไม่รวมกระป๋องสี)

7,160 บาท

กาพ่นสี Anest Iwata KIWAMI-1-14B8 กาบน กระป๋องข้าง หัวพ่น 1.4 mm.

8,290 บาท

กาพ่นสีขนาดกลาง ANEST IWATA W-77-11S หัวพ่น 1.5 mm. กาล่าง (ไม่รวมกระป๋องสี)

7,580 บาท

กาพ่นสี PUMA AS-1070 (ปืนและถังสีแยก)

3,980 บาท

เคยคิดจะทาสี แล้วกังวลว่าสีจะเลอะ หนาเกินไป แห้งช้าไม่ทันใจ หรืองานเสร็จช้าไหมครับ? ถ้าคำตอบคือ “ใช่” อุปกรณ์อย่าง กาพ่นสี อาจช่วยคุณได้ การพ่นสีให้เรียบเนียน ไม่เปลืองสี และไม่เลอะเทอะ เป็นสิ่งที่ผมเชื่อว่าทั้งช่างสีมืออาชีพ และคนที่เพิ่งหัดใช้กาพ่นสีใหม่ ๆ ก็น่าจะคาดหวังเหมือนกันใช่ไหมครับ? ถ้าพ่นออกมาแล้วสีเยิ้ม ไม่ติด หรือฟุ้งจนเลอะไปหมด มันก็เสียทั้งสี เสียทั้งเวลา แถมยังต้องมาแก้งานซ้ำอีกต่างหาก

รู้ไหมครับว่า หนึ่งในจุดที่มักถูกมองข้ามจนทำให้งานเสียได้เลยก็คือเรื่อง ระยะห่างระหว่างกาพ่นสีกับชิ้นงานนี่แหละครับ ไม่ได้เกี่ยวกับตัวกาพ่นสีเอง หรือคุณภาพสีอย่างเดียว เพราะถ้าคุณถือกาพ่นสีเข้าใกล้มากไปนิดเดียว หรือ ถอยออกมาไกลไปแค่ไม่กี่นิ้ว ผลลัพธ์ก็อาจเปลี่ยนได้ทันทีจากหน้ามือเป็นหลังมือเลยครับ

แล้วตกลงเราควรพ่นให้ห่างจากชิ้นงานแค่ไหนถึงจะพอดี? ในบทความนี้ ผมมีคำตอบมาให้ครับ ลองไปดูพร้อมกันเลย!

กาพ่นสี ใช้ครั้งแรก เว้นระยะห่างเท่าไหร่ดี?

โดยทั่วไปแล้ว ระยะที่เหมาะสมสำหรับการพ่นสีด้วยกาพ่นสีนั้น จะอยู่ตั้งแต่ประมาณ 15–25 เซนติเมตร (6–10 นิ้ว) จากผิวชิ้นงาน อันนี้คือค่าเริ่มต้น แบบถ้าคุณเป็นมือใหม่จริง ๆ เพิ่งเคยจับกาพ่นสีเป็นครั้งแรก หรือเพิ่งซื้ออุปกรณ์ใหม่แกะกล่องมาใช้กับงานสีโดยเฉพาะ

ระยะนี้เป็นระยะที่สีจะเกาะพื้นผิวได้ดี และกระจายตัวอย่างสม่ำเสมอ ไม่พ่นเยอะเกินไปจนสิ้นเปลือง หรือเนื้อสีหนาเกินไป ยิ่งในงานที่ความเรียบเนียนของผิวเป็นเรื่องสำคัญ อย่างการพ่นรถยนต์ และเฟอร์นิเจอร์ตกแต่งภายใน

คุณน่าจะพอเห็นภาพใช่ไหมครับ ว่าเวลาถือกาพ่นสีเข้าไปใกล้กับวัตถุมาก ๆ ก็เหมือนกับการเอาสเปรย์มาฉีดน้ำใกล้ ๆ ปริมาณน้ำที่ออกมารวมกันในจุดจุดนั้นก็มากขึ้น ดังนั้น สีที่ออกมาจะมีความหนาแน่นสูง เกิดเป็นคราบหนา เยิ้ม หรือมีความเงามากกว่าที่ต้องการ และยังมีโอกาสที่สีจะไหลย้อยลงมาทำให้ผิวไม่เรียบ หรือแตกลายงาในภายหลัง

ในทางกลับกัน ถ้าถือคุณกาพ่นสีไกลเกินไป ละอองสีอาจฟุ้งกระจายเป็นวงกว้าง สีเกาะพื้นผิวได้ไม่ดีพอ หรือแห้งกลางอากาศก่อนจะถึงชิ้นงาน สิ่งเหล่านี้อาจทำให้เกิดผิวทาสีแห้งด้าน ไม่สม่ำเสมอ เป็นฝุ่น และยังอาจต้องเปลืองแรง เปลืองสี ในการพ่นซ้ำอีกหลาย ๆ รอบ

• กาพ่นสีใกล้ไป สีก็เยิ้ม หนา ไม่แห้งสนิท
• กาพ่นสีไกลไป สีก็ฟุ้ง สีบาง ปกปิดได้ไม่ดี
• ควรหาระยะจุดกึ่งกลาง ที่ทำให้กาพ่นสีคุมง่าย ได้ผิวเนียน และประหยัดสีมากขึ้น

ปัจจัยที่ส่งผลต่อระยะห่าง กาพ่นสี มีอะไรบ้าง? 

ระยะห่างที่เหมาะสมไม่ได้ตายตัวนะครับ เพราะมันขึ้นอยู่กับสถานการณ์ และตัวแปรหลายอย่างที่เราต้องเอามาคิดรวมกันก่อนพ่นสีจริง และที่สำคัญ ไม่ใช่ว่าจะใช้ระยะเดียวกับทุกงานได้เสมอไป ยิ่งถ้าใครเคยพ่นสีมาหลายครั้งก็คงจะสังเกตได้ว่าบางงานต้องถือใกล้ บางงานต้องถอยห่าง แล้วมันขึ้นอยู่กับอะไรบ้างล่ะ? ผมมีคำตอบคร่าว ๆ ให้ครับ: 

• กาพ่นสี กาบน: สีไหลลงด้วยแรงโน้มถ่วง ใช้งานง่าย เหมาะกับพ่นละเอียด ถือใกล้ระดับกลาง มือขยับเร็ว

• กาพ่นสี กาล่าง: ใช้แรงลมดูดสีขึ้น เหมาะกับงานกว้าง ถือห่างขึ้นเล็กน้อยให้ละอองกระจาย

• กาพ่นสี HVLP: ลมแรงดันต่ำแต่ปริมาณลมสูง พ่นฟุ้งน้อย เหมาะกับงานละเอียด ควรถือใกล้ขึ้น และพ่นช้า ๆ

• แรงดันลม: ถ้าแรงดันสูง ละอองสีจะกระจายตัวดี แต่อาจต้องถอยห่างหน่อย / ถ้าแรงดันต่ำ ต้องถือใกล้ขึ้น แนะนำให้เช็คคู่มือของกาพ่นสีแต่ละรุ่นประกอบด้วยนะครับ เพราะกาพ่นสีบางรุ่นอาจระบุแรงดันที่เหมาะสมมาให้ชัดเจนเลย

• ความหนืดของสี: สีหนืดมากต้องถือใกล้ / สีเหลวมากต้องเพิ่มระยะเพื่อไม่ให้ไหลเยิ้ม

• ขนาดหัวพ่น (Nozzle): หัวใหญ่พ่นกว้าง ถือห่างได้ หัวเล็กควบคุมจุด ต้องใกล้แต่ต้องเร็ว

• ลักษณะพื้นผิว: ผิวเรียบพ่นใกล้ได้ / ผิวหยาบควรถอยหน่อยเพื่อให้แทรกซึมทั่วถึง

• สภาพอากาศ: ถ้าอากาศร้อน หรือแห้ง สีจะแห้งไว ต้องพ่นใกล้หน่อย ถ้าอากาศชื้น พ่นไกลขึ้นเพื่อไม่ให้สะสมความชื้นจนทำให้สีแห้งช้าลง

เห็นไหมครับว่า ระยะห่างในการใช้กาพ่นสีมันไม่ได้มีแค่ตัวเลขเดียวที่ใช้ได้กับทุกงาน แต่ต้องดูหลายปัจจัยประกอบกัน ทั้งตัวกาพ่นสี ความหนืดของสีที่ใช้ วัสดุชิ้นงาน สภาพอากาศ และแม้แต่ความถนัดของเราเองด้วย ผมเลยอยากชวนให้ลองสังเกตตอนใช้งานจริงครับ แล้วจะเริ่มรู้สึกเองว่า เมื่อไหร่ควรขยับเข้า เมื่อไหร่ควรถอยออก ซึ่งพอเข้าใจจังหวะพวกนี้เมื่อไหร่ งานพ่นสีของเราก็จะง่ายขึ้นเยอะ

แต่อย่าลืมนะครับ ว่า เรื่องปั๊มลมก็สำคัญไม่แพ้กันนะครับ เพราะถ้าเราใช้ปั๊มลมที่แรงดันสูง เช่น 50 PSI ขึ้นไป ละอองสีที่ออกมาจากกาพ่นสีจะฟุ้ง และกระจายตัวดีมาก ทำให้เราต้องถือกาพ่นสีให้ห่างจากชิ้นงานหน่อยเพื่อไม่ให้สีเยิ้ม หรือหนาแน่นเกินไป แต่ก็ต้องระวังเพราะแรงดันลมที่มากเกินไปนั้น ก็จะทำให้เปลืองสี และเกิดละอองฟุ้งเกินควบคุม

ถ้าใช้แรงดันต่ำ เช่น 30 PSI ละอองสีอาจฟุ้งได้น้อยกว่า และไม่ค่อยพุ่งแรง เราก็ต้องถือกาพ่นให้ใกล้ขึ้น เพื่อให้สีเกาะพื้นผิวได้ดี เพราะถ้าห่างเกินไป สีอาจลอยหาย หรือแห้งกลางอากาศก่อนถึงชิ้นงานก็ได้ครับ

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับระยะห่างของ กาพ่นสี

หลายคนที่เพิ่งเริ่มต้นใช้กาพ่นสี อาจจะเกิดคำถามคล้าย ๆ กันเกี่ยวกับระยะห่างที่ควรใช้ในการพ่น ผมได้รวบรวมคำถามยอดฮิตมาไว้ให้ตรงนี้แล้วครับ เผื่อคุณกำลังสงสัยเรื่องเดียวกัน

1. ทำไมระยะห่างถึงมีผลกับคุณภาพงานพ่นสี? 

ถ้าคุณเคยใช้กาพ่นสี แล้วไม่ติดบ้าง เยิ้มบ้าง หรือพ่นไปพ่นมา กลายเป็นว่าเลอะข้าง ๆ แทนที่จะเกาะอยู่บนชิ้นงาน บอกได้เลยว่าที่เป็นแบบนั้น ส่วนใหญ่ ไม่ได้มาจากกาพ่นสี หรืออุปกรณ์ที่ใช้อย่างเดียว เพราะจุดที่สำคัญจริง ๆ อยู่ที่ ระยะระหว่างหัวพ่นกับวัสดุ โดยส่งผลต่อคุณถาพงาน ได้ดั้งนี้ 

• ความเรียบของพื้นผิว: ถ้าระยะไม่เหมาะสม อาจทำให้พื้นผิวเป็นคลื่น หรือไม่เนียนสม่ำเสมอ

• โอกาสเปลืองสี: ระยะห่างที่พอดีช่วยให้ละอองสีไม่กระจายไปในอากาศมากเกินไป ทำให้เกิดการสิ้นเปลืองโดยไม่จำเป็น

• ควบคุมการฟุ้งของสี: ช่วยป้องกันพื้นผิวรอบข้างไม่ให้เลอะเปื้อน

• ส่งผลต่อการยึดเกาะ: หากถือกาพ่นสีห่างเกินไป สีอาจแห้งก่อนถึงพื้นผิว ทำให้ยึดเกาะได้ไม่ดี 

2. พ่นใกล้กับพ่นไกล ต่างกันยังไง?

การพ่นใกล้ หรือไกลนั้นส่งผลอย่างมากต่อปริมาณสีที่เกาะบนผิวชิ้นงาน ซึ่งจะส่งผลต่อคุณภาพงานโดยรวมดังนี้: 

• พ่นใกล้เกินไป: ละอองสีจะเข้ม และสะสมบนพื้นผิวในปริมาณมาก ทำให้สีดูหนา สีเยิ้ม และแห้งช้าจนนำไปสู่การแตกลายงาในภายหลัง

• พ่นไกลเกินไป: ละอองสีจะกระจายออกกว้าง แต่บาง สีอาจไม่ปกปิดพื้นผิวได้ทั่วถึง ทำให้ต้องพ่นซ้ำหลายครั้ง นำไปสู่การสิ้นเปลืองทั้งแรง และวัสดุ

• ระยะพ่นที่เหมาะสม: ควรบาลานซ์ระยะให้พอดีตามชนิดของสี ลักษณะชิ้นงาน และอุปกรณ์พ่นที่ใช้ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่เรียบเนียน สีติดดี และไม่ใช้สีมากเกินจำเป็น 

3. พ่นงานแนวตั้ง VS แนวนอน ระยะต่างกันไหม? 

• แนวตั้ง: เช่น การพ่นผนัง ประตู หรือแผงแนวตั้ง ต้องระวังไม่ให้สีไหล ควรพ่นบาง ๆ และเคลื่อนมือเร็วขึ้น

• แนวนอน: เช่น โต๊ะ พื้น หรือชั้นวาง พ่นใกล้ขึ้น และช้าลงได้เล็กน้อย เพราะไม่มีแรงโน้มถ่วงช่วยดึงสี

• การควบคุมมือ: แนวตั้งต้องประคองข้อมือไม่ให้สั่น ส่วนแนวนอนควรหมุนมุมฉีดให้เต็มพื้นที่อย่างสม่ำเสมอ

4. สีแต่ละประเภท ส่งผลต่อระยะยังไง? 

• สีอะคริลิก: มีความหนืดพอดี ใช้งานง่าย ใช้ระยะมาตรฐาน 20 ซม. ได้เลย

• สีน้ำมัน: หนืด และเหนียว ต้องใช้แรงลมสูง และพ่นใกล้ขึ้นเล็กน้อย

• สีเคลือบใส/แลคเกอร์: ต้องพ่นบางมาก ระยะต้องพอดีเป๊ะ ไม่ใกล้ไม่ไกลเกินไป

• สีพ่นเฉดพิเศษ: เช่น สีเมทัลลิก ต้องควบคุมทิศทาง และระยะเพื่อควบคุมเรืองแสงสะท้อน

5. ใช้กาพ่นสีกับวัสดุต่างชนิดกัน ต้องเปลี่ยนระยะไหม? 

• ไม้: พื้นผิวดูดซึมดี ควรพ่นบาง ๆ และเคลื่อนมือเร็ว ไม่ควรอยู่ใกล้เกินไป

• โลหะ: ผิวเรียบ สีเกาะดี พ่นใกล้ได้ แต่ต้องเลี่ยงการเยิ้ม

• พลาสติก: ผิวลื่น สีติดยาก ต้องพ่นเบา และเร็ว ห้ามถือห่างมากเกินไป

• วัสดุผิวด้าน: เช่น กระเบื้อง หรือไฟเบอร์ ควรทดลองระยะก่อน เพราะมีผลต่อการยึดเกาะ และความเนียนของสี

เทคนิคการจับ กาพ่นสี ให้ระยะพอดี

ตอนลงมือพ่นจริงกับชิ้นงาน คุณอาจมีคำถามในใจ เช่น “นอกจากระยะที่ต้องพอดีแล้ว มีอะไรอีก?” “มือเราขยับเร็วพอ หรือเปล่า?” หรือ “เราถือกาพ่นสีในมุมที่ถูกต้องไหม?” ถ้าคุณเคยมีข้อสงสัยพวกนี้อยู่ในใจล่ะก็ คุณไม่ได้สงสัยอยู่คนเดียวครับ เพราะคำถามเหล่านี้แหละที่หลายคน ต้องเจอแน่นอน เพราะงั้น เรามาดูทริกง่าย ๆ ที่จะช่วยให้การใช้กาพ่นสี เป็นไปอย่างราบรื่นขึ้น ไม่เกิดคำถามมากมายอยู่ในใจ และ โฟกัสกับงานได้อย่างเต็มที่

• จับกาพ่นให้ขนานกับชิ้นงาน ไม่จิกมุม

• ขยับกาพ่นอย่างสม่ำเสมอ ความเร็วคงที่ ไม่จ่อค้าง

• ไม่หมุนข้อมือระหว่างการพ่นสี เพราะจะเปลี่ยนมุมยิงสีโดยไม่รู้ตัว

• หากพ่นหลายชั้น ให้รอแห้ง แล้วพ่นทับ ไม่ใช่ฉีดซ้ำทันที

ทดสอบระยะ กาพ่นสี ให้แม่น ก่อนลงมือจริง

ถ้าอ่านถึงตรงนี้แล้ว คุณก็น่าจะพอจับพวกหลักการแบบทฤษฏีได้ แต่หัวใจของการทำงานให้ออกมาดีสุดท้าย ก็อยู่ที่การได้ ”จับ”หรือได้ลองลงมือทำครับ

ดังนั้นก่อนที่เราจะเริ่มพ่นจริงกับชิ้นงาน ผมอยากชวนให้ลองทดสอบดูก่อนสักนิดครับ เพราะมันช่วยลดโอกาสผิดพลาดที่เกิดขึ้นได้แบบไม่ทันตั้งตัว ไม่ว่าจะเป็นสีเยิ้ม สีไม่ติด หรือพ่นฟุ้งจนเปลืองสีเปลืองแรง การลองพ่นทดสอบเล็กน้อยก่อนจะช่วยให้เราจับจังหวะ จับระยะ และควบคุมมือง่ายขึ้นมากครับ

• พ่นทดสอบลงบนแผ่นกระดาษ หรือวัสดุทดสอบก่อน เพื่อดูว่าละอองสีเกาะผิวได้ดี หรือไม่

• สังเกตว่าละอองสีเรียงตัวแน่น หรือกระจายตัวฟุ้งเกินไป

• ปรับแรงลม และระยะห่างไปทีละนิดจนได้ระยะที่สีไม่เยิ้ม ไม่แห้งเป็นฝุ่น

• ทดลองพ่นในแนวตั้ง และแนวนอน เพื่อดูการไหลของสีในแต่ละทิศทาง

สรุป

การใช้กาพ่นสีให้เป๊ะ ไม่ได้อยู่ที่ราคาเครื่อง หรือยี่ห้อสีเพียงอย่างเดียวครับ แต่อยู่ที่ความเข้าใจพื้นฐานเรื่องระยะห่างและการควบคุมมือของเราเอง ซึ่งต้องอาศัยทั้งการลองผิดลองถูก การสังเกต และความชำนาญที่ค่อย ๆ สะสม

ดังนั้นคำตอบว่า "ควรพ่นห่างเท่าไหร่ ?" ไม่มีสูตรตายตัวครับ เพราะแต่ละคนถนัดการจับไม่เหมือนกัน แต่ถ้าคุณเพิ่งเริ่ม หรือยังใช้ไม่ชินมือ ผมแนะนำให้ลองที่ระยะประมาณ 20 ซม. หรือ 8 นิ้ว แล้วสังเกตดูว่า สีเกาะดีไหม เยิ้ม หรือเปล่า ฟุ้งเกินไปไหม แล้วค่อย ๆ ปรับให้เข้ามือ

เพราะฉะนั้น อย่ากังวลครับ ถ้าคุณอยากได้งานสีที่เรียบร้อยแบบมืออาชีพ ลองใช้ กาพ่นสี คุณภาพดี ที่เหมาะกับทั้งมือใหม่ และมือโปร

แล้วอย่าลืมคำนึงถึงเรื่องระยะห่างของการพ่นผ่านการลองทดสอบด้วยนะครับ