วิธีสอบเทียบ ไมโครมิเตอร์ เบื้องต้นแบบง่ายๆที่ทำเองได้ที่บ้าน

ดิจิตอลไมโครมิเตอร์ MITUTOYO 293-145-30 Series 293 0 - 25 mm

5,830 บาท

ไมโครมิเตอร์วัดรูใน INSIZE 3220-100 ขนาด 75-100 มม.

3,540 บาท

ดิจิตอลไมโครมิเตอร์ MITUTOYO 293-146-30 Series 293 25 - 50 mm

6,860 บาท

ดิจิตอลไมโครมิเตอร์ MITUTOYO 293-130-10 Series 293 0 - 1 นิ้ว

40,670 บาท

ดิจิตอลไมโครมิเตอร์ MITUTOYO 293-185-30 Series 293 0-1 inch/ 0-25 mm

6,050 บาท

ดิจิตอลไมโครมิเตอร์ MITUTOYO 293-182-30 Series 293 2-3 inch/ 50-75 mm

9,370 บาท

ไมโครมิเตอร์ เป็นเครื่องมือวัดละเอียดที่หลายคนคุ้นหน้าคุ้นตา บางคนอาจเคยใช้ตอนเรียนช่าง บางคนอาจมีติดกล่องเครื่องมือไว้ใช้งานจริง ไม่ว่าจะในงานกลึง งานตรวจสอบคุณภาพ ไปจนถึงสาย DIY ที่ต้องการความแม่นระดับเส้นผม! แต่ต้องเข้าใจก่อนว่าแม้จะเป็นของดีราคาแรง ก็ไม่ได้หมายความว่ามันจะเป๊ะตลอดไปนะครับ เพราะใช้งานนาน ๆ เข้า ความคลาดเคลื่อนอาจมาเยือนแบบไม่รู้ตัว ทั้งจากการกระแทก การใช้งานผิดวิธี หรือแม้แต่สภาพแวดล้อม

ทำไมต้องสอบเทียบ ไมโครมิเตอร์?

ความแม่นยำมีผลกับงานมากแค่ไหน?

ความผิดพลาดเกิดจากอะไรได้บ้าง?

• เคยทำหล่นตอนใช้งานไหมครับ? การตกหล่นหรือกระแทกแรง ๆ เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ ไมโครมิเตอร์ เพี้ยนได้แบบไม่รู้ตัวเลย
• บางคนเผลอกดแรงเกินไปเวลาใช้งาน เพราะคิดว่ายิ่งแน่นยิ่งแม่น จริง ๆ แล้วแรงมือเยอะไปก็ทำให้หัววัดสึกเร็วขึ้นได้นะครับ
• เก็บไว้ในที่ชื้นหรือโดนแดดตลอดวัน อุณหภูมิที่ไม่เหมาะสมก็ส่งผลกับความแม่นของเครื่องมือเช่นกัน
• ใช้งานมานานเป็นปีแต่ไม่เคยสอบเทียบเลย แบบนี้ก็มีโอกาสวัดคลาดโดยไม่รู้ตัวเหมือนกันครับ

อุปกรณ์ที่ต้องใช้ในการสอบเทียบ

สิ่งที่ควรเตรียม

• บล็อกเกจ (Gauge Block) ขนาดมาตรฐาน เช่น 25.00 มม., 50.00 มม. อันนี้ถือเป็นตัวชูโรงของการสอบเทียบเลยครับ ใครมีติดบ้านไว้ถือว่าเทพ เพราะมันคืออุปกรณ์มาตรฐานที่ใช้กันในโรงงานจริง ๆ
• แผ่นทำความสะอาด สำหรับเช็ด ไมโครมิเตอร์ และบล็อกเกจ อย่ามองข้ามนะครับ ฝุ่นเล็ก ๆ นิดเดียวก็ทำให้ค่าวัดคลาดได้
• ไมโครมิเตอร์ ที่ต้องสอบเทียบ ของมันต้องมีครับ เอาออกมาจากกล่อง ปัดฝุ่น แล้วมาเช็กกันว่าแม่นแค่ไหน
• พื้นผิวเรียบและมั่นคง เช่น โต๊ะไม้ที่ไม่โยกเยก เวลาเราหมุน ไมโครมิเตอร์ ต้องนิ่ง ๆ เพื่อให้การวัดไม่เพี้ยนครับ

ถ้าไม่มีบล็อกเกจแบบมืออาชีพจริง ๆ ไม่ต้องกังวลครับ ลองใช้เหรียญ หรือชิ้นส่วนมาตรฐานที่คุณรู้ขนาดแน่นอนก็พอช่วยได้ แม้จะไม่เป๊ะระดับโรงงาน แต่ก็พอจะบอกเราได้ว่า ไมโครมิเตอร์ เริ่มเพี้ยนแล้วหรือยัง แบบนี้ก็ช่วยยืดอายุการใช้งานไปได้อีกเยอะเลยครับ!

ขั้นตอนการสอบเทียบ ไมโครมิเตอร์ แบบง่ายๆ

ขั้นตอนที่ 1 ตรวจสอบจุดศูนย์ (Zero Check)

• เริ่มจากหมุน ไมโครมิเตอร์ ให้หน้าสัมผัสทั้งสองแนบกันพอดีแบบเบามือ ไม่ต้องบีบแน่นนะครับ แค่ให้แตะกันอย่างนุ่มนวลพอ
• จากนั้นดูที่หน้าปัด (ถ้าเป็นรุ่นแอนะล็อก) หรือหน้าจอแสดงผลดิจิตอล ค่าที่ควรจะเห็นคือ 0.00 มม. ถ้าใช่ก็แปลว่ายังโอเคอยู่ครับ
• แต่ถ้าค่ามันเพี้ยนไปนิด เช่น ขึ้นเป็น 0.02 หรือ -0.01 มม. แบบนี้ต้องปรับแล้ว โดยรุ่นดิจิตอลสามารถกดปุ่ม “Zero” ได้เลย ส่วนรุ่นแอนะล็อกอาจต้องใช้ประแจเล็ก ๆ ปรับขอบฝาสเกลให้ตรงศูนย์

ทริค: แนะนำให้ทำขั้นตอนนี้ในห้องที่อุณหภูมิคงที่ ไม่ร้อนจัดหรือเย็นจัด และหลีกเลี่ยงการจับปลายวัดนาน ๆ เพราะความร้อนจากมือเราสามารถทำให้โลหะขยายตัวเล็กน้อยได้ ซึ่งก็อาจส่งผลกับค่าที่วัดได้เหมือนกันครับ

ขั้นตอนที่ 2 ทดสอบกับบล็อกเกจ

• นำบล็อกเกจขนาดที่ต้องการมาค่อย ๆ วางระหว่างปลายวัดของ ไมโครมิเตอร์
• หมุนจน Ratchet หรือ Friction Thimble คลิกเบา ๆ
• อ่านค่าบนหน้าจอหรือตัวหมุน
• เปรียบเทียบกับค่ามาตรฐานของบล็อกเกจ (เช่น ถ้าใช้ 25.00 มม. ค่าที่อ่านได้ควรเป็น 25.00 มม. พอดี หรือคลาดเคลื่อนไม่เกิน ±0.003 มม.)

ขั้นตอนที่ 3 บันทึกผลและสังเกตแนวโน้ม

ลองทดสอบหลายขนาดดูครับ เช่น เริ่มจากบล็อกเกจ 25 มม. แล้วค่อย ๆ ขยับไปที่ 50 มม. และ 75 มม. ถ้าพอเริ่มวัดขนาดใหญ่ขึ้น แล้วค่าความคลาดมันค่อย ๆ เพิ่มตามไปด้วย แบบนี้ให้สงสัยไว้ก่อนเลยว่าอาจมีอะไรไม่ปกติ เช่น สเกลอาจเริ่มสึก หรือหัวสัมผัสของ ไมโครมิเตอร์ เริ่มล้าแล้ว แบบนี้ก็ถึงเวลาตรวจเช็กหรือเปลี่ยนอะไหล่บางจุดได้แล้วครับ

ขั้นตอนที่ 4 ปรับแต่งหรือส่งสอบเทียบภายนอก

ถ้าคลาดเคลื่อนไม่เยอะมาก (อย่างเช่นไม่เกิน ±0.003 มม.) ก็ยังพอใช้ทำงานทั่วไปได้ครับ ไม่ต้องตกใจ ยังไม่ต้องรีบวิ่งไปศูนย์ทันที แต่ถ้าค่ามันเพี้ยนเยอะเกินไปกว่านั้น แนะนำว่าอย่าฝืนใช้ เพราะยิ่งใช้ยิ่งพาให้ค่าผิดไปเรื่อย ๆ ควรส่งให้ศูนย์บริการสอบเทียบที่เขามีเครื่องมือแม่น ๆ และเชี่ยวชาญดูแลให้จะดีที่สุดครับ เพื่อความชัวร์ในงานเราและความสบายใจในระยะยาว

ข้อควรระวังระหว่างสอบเทียบ

อย่ากดแรงเกินไป

การวัดที่ดีไม่ใช่แค่หมุน ๆ ให้มันจับชิ้นงานได้ก็จบครับ ต้องใช้แรงกดที่สม่ำเสมอด้วย ซึ่งตรงนี้เองที่ Ratchet หรือ Friction Thimble เข้ามาช่วย เพราะมันจะควบคุมแรงให้อยู่ในระดับพอดี ไม่เบาไปไม่แรงไป ถ้าใครฝืนหมุนแรง ๆ คิดว่าจะได้แน่น ๆ แม่น ๆ บอกเลยว่าพลาดครับ เพราะมันอาจทำให้หัววัดเสียหาย และค่าที่อ่านได้ก็จะเพี้ยนทันที

ระวังอุณหภูมิ

รู้ไหมครับว่าร่างกายเรามีอุณหภูมิประมาณ 36–37°C ซึ่งถ้าเราจับ ไมโครมิเตอร์ นานๆ ความร้อนจากมือก็สามารถส่งผ่านไปยังตัวเครื่องมือ ทำให้โลหะมันขยายตัวเล็กน้อยได้แบบไม่รู้ตัวเลย และแน่นอนครับว่าค่าที่อ่านได้ก็อาจเพี้ยนตามไปด้วย โดยเฉพาะถ้าใช้งานในงานที่ต้องเป๊ะจริง ๆ แนะนำว่าให้จับเฉพาะส่วนที่เป็นฉนวน หรือใช้ผ้ารองกันความร้อนจะช่วยลดปัญหานี้ได้มากครับ

ทำความสะอาดก่อนเสมอ

ก่อนจะเริ่มสอบเทียบทุกครั้ง อย่าลืมหยิบผ้าแห้งสะอาดมาเช็ดหัววัดกับบล็อกเกจให้เรียบร้อยนะครับ เพราะแค่เศษฝุ่นเล็ก ๆ หรือคราบน้ำมันบาง ๆ ที่มองแทบไม่เห็น ก็สามารถทำให้ค่าที่วัดออกมาคลาดได้แบบไม่น่าเชื่อเลย ใครที่ชอบเก็บ ไมโครมิเตอร์ ไว้ในกล่องเครื่องมือรวม ๆ กับอย่างอื่น ยิ่งต้องเช็กดี ๆ เลยครับ

สอบเทียบกี่ครั้งต่อปีถึงจะดี?

สำหรับงานทั่วไป

ถ้าใช้งาน ไมโครมิเตอร์ ในงาน DIY หรือแค่หยิบมาใช้วัดนาน ๆ ที ไม่ได้ใช้งานหนักทุกวัน แค่สอบเทียบปีละหนหรือทุก 6 เดือนก็ถือว่าโอเคแล้วครับ ไม่ต้องถึงกับตั้งนาฬิกาเตือนรายเดือนให้วุ่นวาย แต่ก็อย่าปล่อยข้ามปีจนลืมเช็กเลยนะครับ เพราะเครื่องมือแม่น งานเราก็แม่นตามไปด้วย

สำหรับงานอุตสาหกรรม

ควรสอบเทียบทุก 3–6 เดือน โดยเฉพาะถ้าคุณใช้งาน ไมโครมิเตอร์ ทุกวัน หรืออยู่ในสายงานที่ต้องทำ QC (ตรวจสอบคุณภาพ) เป็นประจำ เพราะเครื่องมือวัดที่แม่นคือหัวใจของงานเป๊ะครับ อย่าปล่อยให้พลาดเพราะละเลยการตรวจเช็กง่าย ๆ แบบนี้

ถ้า ไมโครมิเตอร์ เคยตก หล่น โดนกระแทกแรง ๆ หรืออยู่ดี ๆ ใช้แล้วรู้สึกว่า "เฮ้ย ทำไมค่านี้มันดูแปลก ๆ" อย่ารอให้ถึงรอบถัดไป รีบหยิบมาสอบเทียบทันทีเลยครับ ป้องกันไว้ดีกว่าแก้!

ถ้าสอบเทียบแล้วไม่ผ่าน ควรทำยังไง?

ตรวจจุดที่เสียก่อน

• หัววัดสึกหรือแตก? ลองดูดี ๆ ครับ บางครั้งแค่ขอบเล็ก ๆ ของหัววัดที่บิ่นไปนิดเดียว ก็มีผลกับค่าที่วัดได้แบบไม่น่าเชื่อเลย
• สเกลหมุนฝืดหรือหลวม? ถ้าหมุนแล้วรู้สึกว่ามันฝืด ๆ หรือหลวมจนน่าใจหาย แบบนี้ไม่ใช่เรื่องเล็กครับ อาจต้องปรับหรือเปลี่ยนชิ้นส่วน
• ศูนย์ไม่ตรงแม้ปรับแล้ว? ถ้าลองตั้งศูนย์แล้วค่ามันก็ยังไม่เป๊ะอยู่ดี นี่คือสัญญาณว่ามีบางจุดเริ่มเสียจริง ๆ แล้วครับ ถึงเวลาต้องให้มืออาชีพช่วยดูให้ละเอียดแล้ว

ส่งศูนย์สอบเทียบหรือซื้อใหม่?

ถ้า ไมโครมิเตอร์ ของคุณเป็นรุ่นดิจิตอลแบบแพงหน่อย หรือเป็นแบรนด์ดี ๆ ที่ใช้งานมานานและยังสภาพดีอยู่ แนะนำให้ส่งสอบเทียบกับศูนย์บริการจะคุ้มกว่าครับ เพราะเขามีเครื่องมือและความแม่นที่เราทำเองไม่ได้แน่ ๆ แต่ถ้าเป็นรุ่นธรรมดาทั่วไป หรือใช้งานมานานจนเริ่มเสื่อม แบบนี้บางครั้งซื้อใหม่เลยอาจจะง่ายกว่า ประหยัดเวลา แถมได้ของใหม่พร้อมใช้งานไปเลยครับ

สรุป

แม้ไม่มีเครื่องมือมืออาชีพแบบห้องแล็บ การสอบเทียบ ไมโครมิเตอร์ เบื้องต้นก็ช่วยให้เรารู้ได้ว่าเครื่องมือยังแม่นยำแค่ไหน บทความนี้หวังว่าจะช่วยให้คุณกล้าหยิบไมโครมิเตอร์ ขึ้นมาสอบเทียบเอง และใช้งานได้อย่างมั่นใจมากขึ้น

เช็คราคา ไมโครมิเตอร์ เพิ่มเติม