อุปกรณ์จราจรแต่ละสี หมายความว่าอะไร? รู้ไว้ก่อนโดนปรับ

เทปกันลื่น TRUSCO TNS-5010 (E) ขนาด 50 mm x 10 m สีแดงเข้ม

1,380 บาท

กรวยจราจร รุ่น TC30 (1แถบ) YAMADA สูง 30 cm.

190 บาท

เทปกันลื่นหยาบสูงมาก 4 นื้ว 3M 710 X30 ฟุต

2,390 บาท

เทปตีเส้นพื้น 3M รุ่น T76 สีแดง/ขาว ขนาด 2 นิ้ว x 36 หลา

230 บาท

เทปตีเส้นพื้น 3M รุ่น T76 สีเหลือง/ดำ ขนาด 2 นิ้ว x 33 หลา

240 บาท

กระจกโค้งจราจร YAMADA ขนาด 18 นิ้ว

1,300 บาท

คุณเคยสังเกตไหมว่า "สีของ อุปกรณ์จราจร" ที่เราเห็นทุกวัน ไม่ได้มีไว้แค่ให้ดูสวยหรือเด่นตาเท่านั้น? จริง ๆ แล้วแต่ละสีมีความหมายเฉพาะตัวที่ถูกกำหนดตามหลักมาตรฐานความปลอดภัย ซึ่งหากนำไปใช้ผิดวัตถุประสงค์ อาจทำให้เกิดความสับสนจนเสี่ยงต่ออุบัติเหตุ หรือแม้แต่โดนปรับตามกฎหมายก็เป็นได้
บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับความหมายของสีต่าง ๆ ในอุปกรณ์จราจร พร้อมข้อมูลประกอบจากประกาศกรมทางหลวงและกฎหมายที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้คุณใช้งานได้อย่างถูกต้อง มั่นใจ และปลอดภัยยิ่งขึ้น

สีของอุปกรณ์จราจร มีไว้ทำไม?

ในระบบจราจร สีเปรียบเสมือนภาษาสากลที่ทุกคนเข้าใจโดยไม่ต้องแปล ไม่ว่าจะเป็นผู้ขับขี่คนไทยหรือชาวต่างชาติ เพียงแค่เห็นสีของอุปกรณ์จราจร ก็สามารถรับรู้ได้ทันทีว่าต้องระวัง ห้ามผ่าน หรือควรชะลอความเร็ว นี่คือเหตุผลว่าทำไมการเลือกใช้สีจึงไม่ใช่เรื่องเล็กน้อย หากใช้ผิดความหมาย อาจนำไปสู่ความสับสน และอุบัติเหตุที่หลีกเลี่ยงได้
การใช้สีในอุปกรณ์จราจรยังถือเป็นข้อกำหนดตามกฎหมาย เช่นเดียวกับที่ระบุไว้ใน ประกาศกระทรวงคมนาคม เรื่องมาตรฐานป้ายจราจรและอุปกรณ์อำนวยความปลอดภัยทางถนน พ.ศ. 2549 รวมถึงแนวทางปฏิบัติของกรมทางหลวงที่บังคับใช้ทั่วประเทศ เพื่อให้เกิดความสอดคล้องและปลอดภัยสูงสุดในการจราจร

ความหมายของสีอุปกรณ์จราจรแต่ละสี

1. สีส้ม – เตือนภัยชั่วคราว / เขตงานก่อสร้าง

• ความหมาย: สีส้มเป็นสัญลักษณ์ของความระมัดระวังชั่วคราว โดยเฉพาะในพื้นที่ที่อยู่ระหว่างการเปลี่ยนแปลง เช่น การก่อสร้าง การซ่อมแซมถนน หรือการติดตั้งอุปกรณ์พื้นฐานต่าง ๆ สาเหตุที่เลือกใช้สีส้มก็เพราะเป็นสีที่ดึงดูดสายตาได้ดีแม้ในระยะไกล เห็นเด่นชัดทั้งกลางวันและกลางคืน และยังแสดงถึง “การทำงานของมนุษย์” ซึ่งเป็นจุดเสี่ยงต่ออันตราย จึงต้องการให้ผู้ใช้ถนนชะลอความเร็วหรือหลีกเลี่ยงพื้นที่นั้นชั่วคราว
• ตัวอย่างอุปกรณ์จราจร: กรวยจราจรสีส้ม, ป้ายเตือนระวังเขตก่อสร้าง, แบริเออร์พลาสติก
• ข้อควรรู้: การใช้อุปกรณ์จราจรสีส้มในช่วงเวลากลางคืนจำเป็นต้องมีแถบสะท้อนแสงหรือวัสดุสะท้อนแสงในระดับที่เพียงพอเพื่อความปลอดภัย หากไม่มีอุปกรณ์สะท้อนแสงตามข้อกำหนด อาจเข้าข่ายฝ่าฝืนมาตรฐานของกรมทางหลวง และหากเกิดอุบัติเหตุขึ้น ผู้ดูแลพื้นที่อาจต้องรับผิดทางกฎหมายด้วย
• อ้างอิง: คู่มือการติดตั้งและบำรุงรักษาป้ายจราจรทางหลวง พ.ศ. 2562 โดยกรมทางหลวง ซึ่งกำหนดให้เขตก่อสร้างต้องใช้อุปกรณ์เตือนสีส้มร่วมกับวัสดุสะท้อนแสงที่ได้มาตรฐาน

2. สีแดง – ห้าม / อันตรายสูงสุด

• ความหมาย: สีแดงเป็นสัญญาณหยุดชัดเจนที่ใช้เพื่อห้ามกระทำการบางอย่าง เช่น ห้ามเข้า ห้ามจอด ห้ามกลับรถ หรือเตือนถึงอันตรายที่ต้องหลีกเลี่ยงโดยเด็ดขาด มักพบได้ทั่วไปในพื้นที่ควบคุมการจราจรเข้มงวด เช่น ทางแยก ทางแคบ หรือบริเวณทางร่วมที่ต้องการลดความเสี่ยงให้เหลือน้อยที่สุด
• ตัวอย่างอุปกรณ์จราจร: ป้าย STOP, ป้ายห้ามจอด, ป้ายห้ามกลับรถ, เทปกั้นเขตสีแดง-ขาว
• ข้อควรรู้: สีแดงในงานจราจรสื่อถึงคำสั่งที่แน่นอนและเด็ดขาด ผู้ใช้ถนนควรให้ความสำคัญกับอุปกรณ์ที่มีสีแดงเป็นพิเศษ เช่น ป้าย STOP หรือป้ายห้ามเข้า เพราะแสดงถึงจุดที่อาจเกิดอันตรายรุนแรง หากไม่สังเกตหรือฝ่าฝืนจะไม่เพียงส่งผลต่อความปลอดภัยของตนเองเท่านั้น แต่ยังเสี่ยงต่อการกระทบต่อผู้ร่วมทางคนอื่นด้วย โดยเฉพาะในเขตเมืองหรือบริเวณโรงเรียน ซึ่งมักติดตั้งอุปกรณ์สีแดงเพื่อควบคุมความเร็วและพฤติกรรมการขับขี่อย่างเข้มงวด

3. สีเหลือง – เตือนให้ระวัง / ลดความเร็ว

• ความหมาย: สีเหลืองถือเป็นสัญญาณเตือนล่วงหน้าที่มีบทบาทสำคัญในการช่วยลดอุบัติเหตุ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่เสี่ยงต่อการเกิดเหตุ เช่น ทางโค้งหักศอก ทางลาดชัน จุดตัดทางแยก ทางข้ามม้าลาย หรือบริเวณที่มีการเปลี่ยนทิศทางกระทันหัน สีนี้ทำหน้าที่ปลุกสัญชาตญาณของผู้ขับขี่ให้เตรียมตัวรับมือกับสถานการณ์ข้างหน้า ไม่ว่าจะเป็นการลดความเร็ว เพิ่มสมาธิ หรือระวังสิ่งกีดขวางที่อาจมองไม่เห็นจากระยะไกล
• ตัวอย่างอุปกรณ์จราจร: ป้ายเตือนโค้งซ้าย-ขวา, ป้ายระวังคนข้าม, ป้ายเตือนทางแยก, ยางชะลอความเร็ว (Speed Bump)
• ข้อควรรู้: สีเหลืองไม่เพียงแค่ใช้เพื่อเตือน แต่ยังทำหน้าที่แบ่งสภาพถนนระหว่าง "พื้นที่ควบคุม" กับ "พื้นที่เปลี่ยนผ่าน" เช่น บริเวณทางเข้าหมู่บ้านหรือหน้าโรงเรียน การออกแบบป้ายสีเหลืองจึงต้องคำนึงถึงทั้งความชัดเจนของข้อความ และความสามารถในการมองเห็นในเวลากลางคืน โดยตามมาตรฐาน มอก. 2316-2563 ได้กำหนดให้อุปกรณ์จราจรสีเหลืองต้องมีคุณสมบัติสะท้อนแสง เพื่อให้สามารถรับรู้ได้แม้ในสภาพแสงน้อยหรือฝนตกหนัก ซึ่งมีผลโดยตรงต่อการตัดสินใจของผู้ขับขี่ภายในเสี้ยววินาที

4. สีขาว – กำกับทิศทาง / เส้นแบ่งเขต

• ความหมาย: สีขาวในระบบจราจรถูกใช้เพื่อแสดงขอบเขตและทิศทางที่ชัดเจนของการสัญจร เช่น แบ่งช่องทางเดินรถ เส้นหยุด เส้นคนข้าม หรือแม้แต่กำกับการเคลื่อนไหวของรถในพื้นที่จอด โดยเฉพาะในเขตเมืองหรือถนนที่มีหลายช่องทาง สีขาวจึงมีบทบาทอย่างยิ่งในการจัดระเบียบ และลดความสับสนของผู้ขับขี่ที่อาจเผชิญกับสภาพการจราจรซับซ้อน
• ตัวอย่างอุปกรณ์จราจร: เส้นจราจรสีขาวบนพื้นถนน (เส้นทึบ = ห้ามเปลี่ยนเลน, เส้นประ = เปลี่ยนเลนได้), ทางม้าลาย, ป้ายจราจรที่มีพื้นขาวตัวหนังสือดำซึ่งใช้ในป้ายแนะนำ, เทปกั้นพื้นที่ขาว-แดงที่ใช้ในงานชั่วคราวหรือพื้นที่ห้ามเข้า
• ข้อควรรู้: สีขาวยังเป็นพื้นฐานของการสื่อสารแบบไม่ใช้คำพูดในงานจราจร โดยเมื่อใช้ร่วมกับรูปแบบ เช่น เส้นทึบ เส้นประ หรือการจัดวางร่วมกับสีอื่น เช่น แดงหรือดำ ก็จะสามารถสื่อสารความหมายที่แตกต่างกันออกไปได้อย่างชัดเจน ตัวอย่างเช่น เส้นขาว-แดงบริเวณฟุตบาท หมายถึงเขตห้ามจอดรถตลอดเวลา หรือเส้นขาวแนวเฉียงที่พาดข้ามถนน หมายถึงบริเวณหยุดให้คนข้าม การรับรู้สัญญาณเหล่านี้ช่วยให้ผู้ขับขี่ตัดสินใจได้เร็วและแม่นยำยิ่งขึ้น โดยไม่ต้องพึ่งพาคำอธิบายหรือป้ายเพิ่มเติมเสมอไป

5. สีน้ำเงิน – บอกข้อมูล / ป้ายบริการ

• ความหมาย: สีน้ำเงินในงานจราจรมีบทบาทในการสื่อสารข้อมูลที่ไม่เกี่ยวข้องกับคำสั่งหรือข้อบังคับ เช่น การแนะนำเส้นทาง การบอกตำแหน่งสถานที่ หรือจุดบริการต่าง ๆ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่ผู้ขับขี่อาจต้องการข้อมูลเพิ่มเติมเพื่อประกอบการตัดสินใจ เช่น บริเวณใกล้แยก ทางด่วน หรือในเขตบริการชุมชน สีน้ำเงินจึงถูกใช้เพื่อสร้างความเข้าใจที่ชัดเจนว่า "ข้อมูลนี้คือทางเลือก" ไม่ใช่คำสั่งหรือการเตือนให้ปฏิบัติ
• ตัวอย่างอุปกรณ์จราจร: ป้ายบอกทางไปยังถนนสายหลัก, ป้ายสีน้ำเงินที่แสดงตำแหน่งจุดจอดรถสำหรับผู้พิการ, ป้ายทางออกฉุกเฉินภายในลานจอดรถหรืออาคารสาธารณะ
• ข้อควรรู้: แม้สีน้ำเงินจะไม่ได้เกี่ยวข้องกับข้อบังคับโดยตรง แต่การใช้สีน้ำเงินในตำแหน่งที่ไม่เหมาะสม เช่น แทนป้ายเตือนหรือป้ายห้าม อาจก่อให้เกิดความเข้าใจผิด และทำให้ผู้ใช้ถนนตัดสินใจผิดพลาดได้ เช่น เข้าใจว่าพื้นที่อันตรายเป็นเพียงทางเลือก หรือหลงคิดว่าสามารถจอดรถได้ในบริเวณที่มีข้อจำกัด นอกจากนี้ การใช้สีน้ำเงินในพื้นที่ที่มีการควบคุมจราจรเข้มงวด ควรใช้ควบคู่กับการออกแบบข้อความและสัญลักษณ์ให้ชัดเจน เพื่อหลีกเลี่ยงการสับสนกับป้ายที่มีเจตนาเชิงคำสั่งหรือเตือนภัย

6. สีเขียว – ทางเลือก / เส้นทางแนะนำ

• ความหมาย: สีเขียวในงานจราจรถูกใช้เพื่อแสดงเส้นทางแนะนำหรือเส้นทางทางเลือกที่ผู้ขับขี่สามารถเลือกใช้ได้อย่างปลอดภัย ไม่ใช่คำสั่งที่ต้องปฏิบัติตามทันทีเหมือนสีแดงหรือสีเหลือง แต่เป็นข้อมูลที่ช่วยให้การวางแผนเส้นทางล่วงหน้าเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยเฉพาะในสภาพการจราจรที่แออัดหรือซับซ้อน เช่น บริเวณแยกต่างระดับ ทางแยกบนทางด่วน หรือทางหลวงระหว่างจังหวัด สีเขียวจะช่วยลดความตื่นตระหนก และช่วยให้ผู้ขับขี่มีทางเลือกที่ปลอดภัยในการตัดสินใจ
• ตัวอย่างอุปกรณ์จราจร: ป้ายแนะนำเส้นทางเลี่ยงเมือง, ป้ายบอกทางเข้าทางด่วน, ป้ายแสดงเส้นทางสำรองกรณีการจราจรติดขัด, ป้ายแนะนำสถานที่ราชการหรือสถานที่ท่องเที่ยว, ป้ายบอกตำแหน่งทางออกฉุกเฉินในลานจอดรถขนาดใหญ่
• ข้อควรรู้: สีเขียวไม่ได้มีไว้เพียงแค่ให้ข้อมูลเส้นทางเท่านั้น แต่ยังมีส่วนสำคัญในการช่วยลดความเครียดของผู้ขับขี่ที่อาจสับสนกับเส้นทางในพื้นที่ไม่คุ้นเคย โดยเฉพาะผู้ที่เดินทางไกลหรือขับรถในเวลากลางคืน ป้ายสีเขียวที่ออกแบบมาอย่างถูกต้องจะสามารถช่วยให้ผู้ขับขี่วางแผนการเลี้ยว การเปลี่ยนเลน หรือการเข้าทางออกได้ล่วงหน้าอย่างมั่นใจ จึงมักใช้ร่วมกับระบบแผนที่ดิจิทัลหรือการแสดงผลบน GPS เพื่อเสริมความแม่นยำในการนำทาง

ใช้ผิดสี เสี่ยงทั้งอุบัติเหตุและถูกปรับ

แม้หลายคนอาจคิดว่าแค่สีของอุปกรณ์จราจรไม่น่าจะส่งผลมากนัก แต่ในความเป็นจริง สีเป็นเครื่องมือสื่อสารที่ชัดเจนที่สุดในระบบจราจร เพราะสามารถสื่อความหมายให้ผู้ใช้ถนนเข้าใจได้ทันทีโดยไม่ต้องอ่านคำอธิบาย หากเลือกใช้ผิดสี อาจทำให้ผู้ขับขี่เข้าใจผิด เช่น เห็นป้ายสีเขียวในเขตห้ามเข้า แล้วตีความว่าเป็นเพียงคำแนะนำ ส่งผลให้เกิดการฝ่าฝืนและเกิดอุบัติเหตุโดยไม่ตั้งใจ

นอกจากนี้ ยังพบกรณีใช้งานผิดพลาดในภาคสนามจำนวนมาก เช่น

• ใช้กรวยจราจรสีฟ้าหรือสีเขียวในพื้นที่ก่อสร้างซึ่งควรใช้สีส้ม ทำให้มองไม่เห็นชัดเจนในระยะไกล
• ใช้เทปขาว-ดำ (ซึ่งโดยทั่วไปใช้แบ่งพื้นที่ปลอดภัย) ในบริเวณที่ควรห้ามเข้า เช่น รอบเครื่องจักรอันตราย
• ติดตั้งป้ายเตือนโค้งโดยใช้พื้นหลังเป็นสีแดง ซึ่งทำให้คนเข้าใจว่าเป็นคำสั่งห้าม ไม่ใช่การเตือน

นอกจากส่งผลต่อความปลอดภัยโดยตรงแล้ว ยังอาจทำให้เกิดความเสียหายทางกฎหมายในกรณีที่ติดตั้งอุปกรณ์จราจรโดยไม่ตรงตามประเภทหรือสีที่กำหนดในมาตรฐาน เช่น

• หากติดตั้งป้ายห้ามแต่ใช้สีพื้นไม่เป็นไปตามระเบียบ เช่น สีขาวหรือสีฟ้าแทนสีแดง
• หรือนำอุปกรณ์ไปติดตั้งในเขตพื้นที่สาธารณะ เช่น ถนนหลวงหรือหน้าอาคารราชการ โดยไม่ได้รับอนุญาต

กรณีเช่นนี้อาจเข้าข่ายความผิดตาม มาตรา 14 และมาตรา 148 แห่ง พ.ร.บ.จราจรทางบก พ.ศ. 2522 ซึ่งมีโทษทั้งปรับและจำคุก โดยเฉพาะหากพิสูจน์ได้ว่าอุปกรณ์หรือการติดตั้งนั้นเป็นเหตุให้เกิดอุบัติเหตุหรือการจราจรติดขัด

ดังนั้น ไม่ว่าจะเป็นผู้ขับขี่หรือผู้รับผิดชอบติดตั้ง การทำความเข้าใจสีและการใช้งานอุปกรณ์จราจรให้ถูกต้องจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม

สรุป: เข้าใจสี = เข้าใจความปลอดภัย

สีของ อุปกรณ์จราจร ไม่ใช่แค่เรื่องของดีไซน์หรือความสวยงาม แต่คือภาษาสากลที่มีบทบาทสำคัญในทุกระบบการจราจร ตั้งแต่ถนนสายหลักจนถึงทางเดินในโรงงาน การเลือกใช้อุปกรณ์จราจรที่มีสีสอดคล้องกับวัตถุประสงค์จริงจึงไม่ใช่แค่เรื่องของภาพลักษณ์ แต่คือการส่งสารที่มีผลต่อพฤติกรรมของผู้ใช้ถนนโดยตรง

เมื่อเราเข้าใจว่าแต่ละสีมีหน้าที่เฉพาะ เช่น สีแดงสำหรับคำสั่งห้าม สีเหลืองสำหรับการเตือน หรือสีเขียวสำหรับการแนะนำ เราก็จะสามารถวางแผนการติดตั้งหรือใช้งานอุปกรณ์ได้อย่างเหมาะสมยิ่งขึ้น ลดโอกาสเกิดอุบัติเหตุ เพิ่มความชัดเจนในการสื่อสาร และยังแสดงถึงความใส่ใจในความปลอดภัยของทุกคนในพื้นที่นั้น

จำไว้เสมอ: ใช้สีให้ถูกที่ ถูกเวลา และถูกความหมาย ไม่เพียงแต่สร้างความปลอดภัย แต่ยังช่วยลดความเสี่ยงทางกฎหมาย สร้างความเชื่อมั่นให้ผู้ใช้ถนน และยกระดับมาตรฐานพื้นที่ของคุณอย่างมีระบบ