TH
English
Customers Also Purchased
ประแจ คือเครื่องมือคู่ใจของทั้งช่างมืออาชีพและช่างสมัครเล่น เป็นเหมือนแขนขวาที่ช่วยเพิ่มพลังในการขันยึดหรือถอดน็อตต่าง ๆ แต่ไม่ว่าใครจะใช้งานมากน้อยแค่ไหน ก็ล้วนต้องเจอปัญหา "ประแจ ขึ้นสนิม" อยู่ดี โดยเฉพาะในสภาพอากาศชื้น ฝนตกบ่อย หรือเมื่อละเลยการดูแลรักษา สนิมไม่เพียงแต่ทำให้เครื่องมือดูเก่าโทรมและไม่น่าใช้งาน แต่ยังส่งผลต่อประสิทธิภาพ เช่น ทำให้หัวประแจลื่น ไม่จับน็อตแน่นพอ หรือเสี่ยงต่อการแตกหักเมื่อออกแรงสูง ๆ ซึ่งอาจก่อให้เกิดอันตรายกับผู้ใช้งานได้ บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักถึงสาเหตุเบื้องหลังที่ทำให้ ประแจเ กิดสนิมง่าย วิธีป้องกันตั้งแต่ต้น และเทคนิคการดูแลรักษาอย่างมืออาชีพ เพื่อให้เครื่องมือของคุณอยู่ในสภาพดีเยี่ยม พร้อมลุยทุกงานหนักได้อย่างยาวนานนับสิบปี
ทำไม ประแจ ถึงขึ้นสนิมง่าย?
ความชื้นในอากาศ
ความชื้นเป็นตัวเร่งปฏิกิริยาออกซิเดชันระหว่างเหล็กกับออกซิเจนในอากาศ กระบวนการนี้เรียกว่า "การเกิดสนิม" ซึ่งทำให้ผิวของโลหะเปลี่ยนจากเหล็กกล้าแข็งแรงกลายเป็นเหล็กออกไซด์ที่เปราะและไม่ทนทาน เมื่อ ประแจ สัมผัสกับน้ำ ละอองไอน้ำ หรือแม้แต่ความชื้นในอากาศบ่อยๆ ความชื้นจะเกาะบนพื้นผิวและซึมเข้าสู่เนื้อเหล็ก ทำให้เกิดการกัดกร่อนอย่างรวดเร็ว ยิ่งถ้าไม่มีการเช็ดแห้งหรือเก็บรักษาอย่างถูกวิธี สนิมก็จะขยายวงกว้างขึ้นเรื่อยๆ จนทำให้ ประแจ เสื่อมคุณภาพและใช้งานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ
คราบเหงื่อจากมือผู้ใช้
มือเรามีเหงื่อและน้ำมันธรรมชาติที่มีฤทธิ์เป็นกรดอ่อน ๆ ซึ่งแม้จะดูเหมือนปริมาณเล็กน้อย แต่ก็มีผลโดยตรงต่อการเกิดสนิม เมื่อหยิบจับ ประแจ บ่อย ๆ แล้วไม่เช็ดทำความสะอาด คราบเหงื่อและน้ำมันจะสะสมอยู่บนผิวเหล็ก ก่อให้เกิดการกัดกร่อนและสร้างจุดเริ่มต้นของสนิมได้เร็วขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริเวณที่มีรอยขีดข่วนหรือรอยแตกเล็กๆ บนผิว ประแจ ซึ่งเป็นจุดที่ความชื้นและสารเคมีจากเหงื่อสามารถซึมลึกและเร่งกระบวนการทำลายผิวโลหะได้อย่างมีประสิทธิภาพ
การเก็บรักษาที่ไม่เหมาะสม
การวาง ประแจ ในที่อับชื้น ไม่ว่าจะเป็นพวกห้องเก็บของที่ไม่มีระบบระบายอากาศ หรือในโรงรถที่มีน้ำขัง ยิ่งเสี่ยงต่อการเกิดสนิมเป็นพิเศษ เนื่องจากความชื้นสะสมจะซึมเข้าสู่เนื้อโลหะได้อย่างง่ายดาย นอกจากนี้ การวาง ประแจ บนพื้นดินโดยตรงไม่เพียงแต่เสี่ยงต่อความชื้นเท่านั้น แต่ยังเสี่ยงต่อการปนเปื้อนฝุ่นละออง คราบดิน หรือสารเคมีที่อาจเร่งการกัดกร่อนของเหล็กได้อีกด้วย จึงควรเก็บ ประแจ ในที่แห้ง สะอาด และมีการยกสูงจากพื้นเสมอ เพื่อป้องกันความเสียหายระยะยาว
ประเภทของเหล็กที่ใช้ผลิต ประแจ
ประแจ บางรุ่นผลิตจากเหล็กกล้าธรรมดา ซึ่งเป็นเหล็กที่ไม่มีการเสริมการป้องกันพื้นผิว ทำให้ไวต่อการเกิดสนิมมากกว่า ประแจ ที่มีการเคลือบโครเมียม นิกเกิล หรือสีพิเศษ การเคลือบเหล่านี้ทำหน้าที่เป็นชั้นป้องกันที่ช่วยลดการสัมผัสของเนื้อเหล็กกับอากาศและความชื้นโดยตรง นอกจากนี้ ประแจที่มีการเคลือบผิวคุณภาพดี ยังช่วยเพิ่มความทนทานต่อการขีดข่วนและยืดอายุการใช้งานได้ดีกว่าด้วย ดังนั้น หากต้องการลดโอกาสเกิดสนิมตั้งแต่ต้น การเลือก ประแจ ที่มีการเคลือบพื้นผิวอย่างเหมาะสมจึงเป็นทางเลือกที่ชาญฉลาด
วิธีป้องกัน ประแจ ขึ้นสนิมตั้งแต่ต้น
เลือก ประแจ ที่มีการเคลือบป้องกันสนิม
หากเป็นไปได้ ควรเลือกซื้อ ประแจ ที่มีการชุบโครเมียมหรือนิกเกิล เพราะชั้นเคลือบจะทำหน้าที่เป็นเกราะกันอากาศและความชื้น ไม่ให้สัมผัสกับเนื้อเหล็กโดยตรง นอกจากนี้ยังช่วยเพิ่มความทนทานต่อการขีดข่วน การเสียดสี และลดการสะสมคราบสกปรกได้ดีขึ้นอีกด้วย ประแจ ที่ผ่านการเคลือบคุณภาพสูงจะสามารถยืดอายุการใช้งานได้นานขึ้น เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการเครื่องมือที่ทนต่อการใช้งานหนักในระยะยาว
เช็ดทำความสะอาดทุกครั้งหลังใช้งาน
แม้จะใช้เพียงไม่กี่นาที ก็ควรเช็ด ประแจ ให้แห้งเสมอ ด้วยผ้าสะอาดและแห้ง เพื่อขจัดคราบน้ำ ความชื้น และคราบเหงื่อที่อาจสะสมอยู่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อใช้งานในที่ชื้น มีฝนตก หรือมีคราบน้ำมันจากมือ เพราะคราบเหล่านี้สามารถเร่งปฏิกิริยาเกิดสนิมได้อย่างรวดเร็ว การเช็ดให้แห้งทันทีหลังใช้งานจะช่วยลดความเสี่ยงและยืดอายุการใช้งานของ ประแจ ได้อย่างมาก
ทาน้ำมันบาง ๆ เคลือบผิว
ใช้น้ำมันอเนกประสงค์ (เช่น น้ำมันกันสนิม หรือ WD-40) พ่นหรือทาเคลือบบางๆ บนผิว ประแจ หลังจากเช็ดทำความสะอาดและทำให้แห้งสนิทแล้ว การพ่นน้ำมันควรทำในบริเวณที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก ใช้ผ้าสะอาดหรือแปรงขนนุ่มช่วยเกลี่ยน้ำมันให้ทั่วถึง เพื่อให้เกิดฟิล์มบาง ๆ คลุมพื้นผิว ช่วยสร้างชั้นป้องกันความชื้น ฝุ่น และคราบน้ำมันไม่ให้สัมผัสกับเนื้อเหล็กโดยตรง ทั้งนี้ควรทำซ้ำทุก 1-2 เดือน หรือเมื่อ ประแจ มีการใช้งานหนักในสภาพแวดล้อมที่ชื้นมาก
เก็บในกล่องหรือที่เก็บเครื่องมือที่ปิดมิดชิด
กล่องเครื่องมือที่ดีควรปิดสนิทเพื่อป้องกันฝุ่นและความชื้นไม่ให้เล็ดลอดเข้าไปได้ นอกจากนี้ควรเสริมด้วยซองกันชื้น (silica gel) หรือเม็ดดูดความชื้น ซึ่งสามารถดูดซับไอน้ำในอากาศภายในกล่องได้อย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยลดความชื้นสัมพัทธ์ในกล่องให้อยู่ในระดับต่ำ และยับยั้งกระบวนการเกิดสนิมได้ดีขึ้นอีกขั้น หากเป็นไปได้ ควรเปลี่ยนหรืออบซองกันชื้นเป็นประจำทุก 2-3 เดือน เพื่อคงประสิทธิภาพในการดูดซับความชื้นอย่างต่อเนื่อง
หลีกเลี่ยงการเก็บในที่อับชื้น
หากเก็บในโรงรถหรือห้องใต้ดิน ควรติดตั้งเครื่องลดความชื้นเพื่อควบคุมระดับความชื้นให้อยู่ในเกณฑ์ต่ำอย่างเหมาะสม หรือหากไม่มีเครื่องลดความชื้น อาจเปิดพัดลมระบายอากาศให้มีการถ่ายเทอากาศอย่างสม่ำเสมอ เพื่อลดการสะสมของไอน้ำในอากาศ นอกจากนี้ควรตรวจสอบสภาพแวดล้อมเป็นระยะ เช่น พื้นที่ที่มีน้ำขัง รอยรั่ว หรือจุดที่มีการควบแน่นของไอน้ำ เพื่อทำการแก้ไขก่อนที่ความชื้นจะส่งผลเสียต่อ ประแจ และเครื่องมือช่างอื่น ๆ
เทคนิคดูแลรักษา ประแจ ให้ใช้งานได้นาน
ตรวจสอบ ประแจ เป็นประจำ
ควรนำ ประแจ ออกมาตรวจสภาพทุก 1-2 เดือน แม้ไม่ได้ใช้งาน เพื่อเช็กว่ามีจุดเริ่มต้นของสนิม รอยขีดข่วน หรือคราบสกปรกสะสมหรือไม่ การตรวจสภาพควรทำในที่มีแสงสว่างเพียงพอ และควรหมุนพลิก ประแจ ดูรอบด้าน เพื่อไม่ให้พลาดจุดที่อาจมีสนิมซ่อนอยู่ หากพบปัญหาเล็กน้อย ควรทำความสะอาดและทาน้ำมันกันสนิมทันที เพื่อหยุดการลุกลามของสนิมและยืดอายุการใช้งานของ ประแจ
ทำความสะอาดคราบสนิมทันที
หากพบสนิมเล็ก ๆ ให้ใช้แปรงทองเหลืองหรือกระดาษทรายน้ำละเอียด (เบอร์ 400-800) ขัดออกเบา ๆ โดยขัดในทิศทางเดียวกันกับแนวผิวของประแจ เพื่อป้องกันการสร้างรอยลึกที่อาจทำให้เกิดสนิมใหม่ในอนาคต จากนั้นเช็ดด้วยผ้าสะอาดให้แน่ใจว่าไม่มีเศษสนิมหรือฝุ่นหลงเหลืออยู่ ก่อนจะทาน้ำมันกันสนิมหรือสเปรย์เคลือบผิวทันที เพื่อสร้างชั้นป้องกันใหม่ให้ ประแจ กลับมาใช้งานได้อย่างมั่นใจ
แยกเก็บ ประแจ ที่มีสนิม
หากพบว่า ประแจ บางตัวเริ่มมีสนิม ควรรีบแยกออกจากตัวที่ยังดีทันที และเก็บไว้ในภาชนะหรือถุงพลาสติกแยกต่างหาก เพื่อป้องกันการแพร่กระจายของสนิมที่สามารถลามได้ทางไอน้ำในอากาศหรือการสัมผัสผิวโลหะโดยตรง จากนั้นให้ดำเนินการทำความสะอาดและกำจัดสนิมโดยเร็วที่สุด เพื่อลดความเสี่ยงที่สนิมจะลุกลามไปยังเครื่องมืออื่น ๆ
> ประแจ ดีมีชัยไปกว่าครึ่ง...ที่เหลือขึ้นอยู่กับว่าใส่น็อตถูกมั้ย!
ความเชื่อผิด ๆ เกี่ยวกับการดูแล ประแจ
เก็บไว้ในน้ำมันเครื่องจะกันสนิมได้ดีที่สุด
แม้ว่าน้ำมันเครื่องจะมีคุณสมบัติป้องกันสนิมได้ในระดับหนึ่ง แต่การแช่ ประแจ ลงในน้ำมันเครื่องโดยตรงไม่ใช่วิธีที่เหมาะสม เนื่องจากน้ำมันเครื่องมีความหนืดสูง ทำให้เกิดคราบเหนียวเลอะเทอะเกาะตัวเครื่องมือ และยังอาจทำปฏิกิริยากับวัสดุอื่น เช่น ยางโอริงหรือชิ้นส่วนพลาสติกใกล้เคียง ส่งผลให้เสื่อมสภาพ แตกกรอบ หรือขาดประสิทธิภาพในการทำงานได้เร็วขึ้น นอกจากนี้คราบน้ำมันที่สะสมยังเป็นแหล่งสะสมฝุ่นและสิ่งสกปรกอีกด้วย จึงควรเลือกใช้น้ำมันกันสนิมหรือสเปรย์ที่ออกแบบมาเฉพาะสำหรับเครื่องมือแทน
ใช้วาสลีนทาก็พอแล้ว
วาสลีนสามารถช่วยกันชื้นได้ในระดับหนึ่ง เพราะมีคุณสมบัติกันน้ำและปิดกั้นอากาศ แต่ไม่ทนต่อสภาพอากาศร้อนจัดหรือการสัมผัสมือซ้ำ ๆ เนื่องจากวาสลีนจะละลายหรือหลุดออกง่าย ทำให้ประสิทธิภาพในการปกป้องลดลงอย่างรวดเร็ว นอกจากนี้คราบวาสลีนที่เหนียวเหนอะหนะยังดักจับฝุ่นและสิ่งสกปรก ทำให้ผิวประแจ สกปรกและอาจเร่งการเสื่อมสภาพได้ จึงไม่ใช่ทางเลือกที่เหมาะสมสำหรับ ประแจ ที่ต้องใช้งานบ่อยหรืออยู่ในสภาพแวดล้อมที่รุนแรง
ประแจ ชุบโครเมียมไม่มีวันขึ้นสนิม
ผิด! ประแจเคลือบโครเมียมเพียงแค่ช่วยชะลอการเกิดสนิมเท่านั้น ไม่ได้ทำให้ป้องกันได้อย่างสมบูรณ์ หากชั้นโครเมียมเกิดความเสียหาย เช่น ถูกขูดลึก ขูดขีดอย่างรุนแรง หรือสึกหรอจากการใช้งานผิดวิธี เนื้อเหล็กภายในที่ไม่มีเกราะป้องกันก็จะสัมผัสกับอากาศและความชื้นโดยตรง ทำให้เกิดสนิมได้เช่นกัน ดังนั้น แม้จะเป็นประแจเคลือบโครเมียมก็ควรใช้อย่างระมัดระวัง และหมั่นตรวจสอบสภาพพื้นผิวอย่างสม่ำเสมอ
สรุป
การป้องกันและดูแลรักษา ประแจ ไม่ให้ขึ้นสนิมนั้นไม่ยากเลย แค่ต้องให้ความใส่ใจในทุกขั้นตอน ตั้งแต่การเลือกซื้อ การใช้งาน การทำความสะอาด ไปจนถึงการเก็บรักษาอย่างเหมาะสม การลงทุนลงแรงเพียงเล็กน้อยวันนี้ จะช่วยยืดอายุการใช้งานของ ประแจ ไปได้อีกหลายปี และยังช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายในการซื้อเครื่องมือใหม่อีกด้วย