เครื่องวัดอุณหภูมิ ดิจิตอล สำหรับงานช่าง ควรเลือกใช้แบบไหนดี?

เครื่องวัดอุณหภูมิ BOSCH GIS500 (500 องศา)

1,630 บาท

เครื่องตรวจจับความร้อน Bosch GTC 400 C Professional

40,610 บาท

เครื่องวัดอุณหภูมิและความชื้น Fluke 971

20,100 บาท

ดิจิตอลเทอร์โมมิเตอร์แบบสัมผัส FLUKE 52-2

22,500 บาท

หัววัดอุณหภูมิสำหรับ THREMOMETER FLUKE 80PK-25

7,300 บาท

เครื่องวัดอุณหภูมิแบบเข็ม ADA THERMOTESTER 330 ช่วงอุณหภูมิ -50ºС - +330ºС ความละเอียด 0.1ºС

370 บาท

เครื่องวัดอุณหภูมิ โดยเฉพาะเครื่องวัดแบบดิจิตอลเป็นอุปกรณ์ที่มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในวงการช่าง และงานอุตสาหกรรม เนื่องจากสามารถใช้ตรวจวัดอุณหภูมิของเครื่องจักร อุปกรณ์ หรือวัสดุต่าง ๆ ได้อย่างแม่นยำ การใช้งานเครื่องวัดอุณหภูมิดิจิตอลไม่เพียงช่วยให้สามารถติดตามสภาพการทำงานของอุปกรณ์ได้แบบเรียลไทม์ แต่ยังช่วยป้องกันความเสียหายจากความร้อนสะสมที่อาจส่งผลต่อประสิทธิภาพ และอายุการใช้งานของเครื่องมือได้อีกด้วย โดยเฉพาะในงานที่ต้องมีการควบคุมอุณหภูมิอย่างเคร่งครัด เช่น งานระบบไฟฟ้า งานติดตั้งเครื่องปรับอากาศ งานซ่อมบำรุง หรือแม้แต่ในสายงานก่อสร้างที่ต้องติดตามอุณหภูมิของวัสดุเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีขึ้น 

หากคุณเป็นช่าง หรือสาย DIY ที่ต้องการเครื่องวัดอุณหภูมิดี ๆ มาใช้สักเครื่องหนึ่ง ในบทความนี้เราจะมาดูกันว่าคุณควรจะเลือกใช้แบบไหน ให้ตรงกับความต้องการของคุณ

เครื่องวัดอุณหภูมิดิจิตอล: แบบสัมผัส vs อินฟราเรด

การวัดอุณหภูมิเป็นองค์ประกอบสำคัญในงานช่างหลาย ๆ ประเภท ไม่ว่าจะเป็นงานซ่อมบำรุง งานควบคุมคุณภาพ หรือการตรวจสอบประสิทธิภาพของเครื่องจักร โดยเครื่องวัดอุณหภูมิดิจิตอลมีให้เลือกใช้ในสองรูปแบบหลัก คือ เครื่องวัดอุณหภูมิแบบสัมผัส และ เครื่องวัดอุณหภูมิแบบอินฟราเรด ซึ่งแต่ละประเภทมีข้อดีและข้อจำกัดที่แตกต่างกันออกไป เพื่อให้สามารถเลือกใช้งานได้อย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพสูงสุด คุณควรเข้าใจถึงคุณสมบัติ และลักษณะการใช้งานของสองประเภทเหล่านี้

เครื่องวัดอุณหภูมิแบบสัมผัส (Contact Thermometer)

เครื่องวัดอุณหภูมิแบบสัมผัสต้องสัมผัสกับพื้นผิวของวัตถุโดยตรงเพื่อวัดอุณหภูมิ มีความแม่นยำสูง สามารถวัดค่าได้โดยตรงและไม่เกิดผลกระทบจากสภาพแวดล้อมภายนอก เครื่องวัดอุณหภูมิประเภทนี้เหมาะสำหรับงานที่ต้องการความแม่นยำ และความเสถียร เช่น การควบคุมอุณหภูมิในกระบวนการผลิต งานด้านวิศวกรรม และอุตสาหกรรมอาหารที่ต้องการการวัดอุณหภูมิที่แม่นยำเพื่อให้แน่ใจว่าผลิตภัณฑ์มีคุณภาพตามมาตรฐาน

ข้อดีของเครื่องวัดอุณหภูมิแบบสัมผัส:

• ให้ค่าที่แม่นยำสูง เนื่องจากสัมผัสกับวัตถุโดยตรง
• ไม่ได้รับผลกระทบจากอุณหภูมิภายนอก
• มีตัวเลือกหลายประเภทแบ่งตามประเภทของเซ็นเซอร์ที่ใช้ในการวัด เช่น เทอร์โมคัปเปิล เทอร์มิสเตอร์ และ RTD ซึ่งเหมาะกับงานที่ต้องการความแม่นยำสูง

ข้อจำกัด:

• ต้องสัมผัสกับวัตถุโดยตรง อาจไม่สะดวกในบางสถานการณ์ เช่นการวัดค่าอุณหภูมิของวัตถุที่มีความร้อนสูง
• อาจได้รับผลกระทบจากการนำความร้อนของวัตถุที่ใช้วัด ทำให้บางครั้งอาจต้องรอเวลาปรับสมดุลอุณหภูมิ
• ไม่เหมาะกับการวัดอุณหภูมิของวัตถุที่มีอุณหภูมิสูงมาก หรือพื้นที่ที่เข้าถึงยาก

เครื่องวัดอุณหภูมิแบบอินฟราเรด ( Infrared Thermometer)

เครื่องวัดอุณหภูมิแบบอินฟราเรดสามารถวัดอุณหภูมิของวัตถุโดยไม่ต้องสัมผัส เหมาะกับงานที่ต้องการความรวดเร็ว และความปลอดภัย เช่น การตรวจสอบอุณหภูมิของเครื่องจักรที่กำลังทำงานอยู่ เตาหลอม หรือพื้นที่ที่มีอุณหภูมิสูง และอันตรายต่อการสัมผัสโดยตรง เป็นเครื่องวัดอุณหภูมิที่ใช้งานง่าย เพียงแค่เล็งไปยังพื้นผิวของวัตถุ และอ่านค่าจากหน้าจอแสดงผล

ข้อดีของเครื่องวัดอุณหภูมิแบบอินฟราเรด:

• วัดค่าอุณหภูมิได้จากระยะไกล ไม่ต้องสัมผัสกับวัตถุ
• ลดความเสี่ยงจากอุณหภูมิสูง หรือพื้นที่อันตราย
• สามารถวัดอุณหภูมิของวัตถุที่กำลังเคลื่อนที่ได้ เช่น ชิ้นส่วนในเครื่องจักร หรือสายพานลำเลียง
• ใช้งานง่าย และได้ผลลัพธ์ทันทีโดยไม่ต้องรอให้เครื่องวัดอุณหภูมิปรับสมดุล

ข้อจำกัด:

• ค่าที่อ่านได้อาจได้รับผลกระทบจากสภาพแวดล้อม เช่น ไอน้ำ ฝุ่นละออง หรือพื้นผิวของวัตถุที่ไม่เรียบ
• มีข้อจำกัดในการวัดอุณหภูมิของวัตถุที่สะท้อนแสง เช่น โลหะขัดมัน อาจต้องใช้เครื่องมือที่มีการปรับค่าการแผ่รังสี (Emissivity Adjustment)
• อาจไม่แม่นยำเท่ากับเครื่องวัดแบบสัมผัสสำหรับการวัดที่ต้องการรายละเอียดสูง

การเลือกเครื่องวัดอุณหภูมิที่เหมาะสม

1. เลือกประเภทที่เหมาะสมกับงานนั้นๆ

การเลือกเครื่องวัดอุณหภูมิที่เหมาะสมกับงานเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้การทำงานเป็นไปอย่างราบรื่นและแม่นยำ เครื่องวัดอุณหภูมิแบบสัมผัส และ เครื่องวัดอุณหภูมิแบบอินฟราเรด มีข้อดีและข้อจำกัดที่แตกต่างกันออกไป การพิจารณาประเภทที่เหมาะสมจึงต้องคำนึงถึงลักษณะของงานเป็นหลัก

• หากต้องการวัดอุณหภูมิของวัสดุที่สามารถสัมผัสได้โดยตรง เช่น ท่อเหล็ก อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ หรือพื้นผิวโลหะที่ไม่ได้ร้อนจัดจนเกินไป เครื่องวัดอุณหภูมิแบบสัมผัสจะเป็นตัวเลือกที่เหมาะสม เนื่องจากให้ค่าที่แม่นยำ และมีความเสถียรสูง
• หากต้องวัดอุณหภูมิของวัตถุที่ร้อนจัด หรืออยู่ในสภาพแวดล้อมที่อันตรายต่อการสัมผัสโดยตรง เช่น เตาหลอม เครื่องยนต์ที่กำลังทำงาน หรือระบบไฟฟ้าแรงสูง ควรเลือกใช้เครื่องวัดอุณหภูมิแบบอินฟราเรด ซึ่งสามารถอ่านค่าได้จากระยะไกลโดยไม่ต้องสัมผัส ลดความเสี่ยงต่อความเสียหาย และอันตรายต่อผู้ใช้งาน
• สำหรับงานที่ต้องตรวจวัดอุณหภูมิของวัตถุที่กำลังเคลื่อนที่ เช่น ชิ้นส่วนในสายพานลำเลียง เครื่องจักรกล หรืออุปกรณ์ที่ต้องเฝ้าติดตามอุณหภูมิอย่างต่อเนื่อง เครื่องวัดอุณหภูมิแบบอินฟราเรดจะช่วยให้สามารถตรวจวัดได้อย่างรวดเร็ว และแม่นยำ โดยไม่ต้องหยุดกระบวนการทำงาน
• ในกรณีที่ต้องการวัดอุณหภูมิของวัสดุที่มีค่าการสะท้อนแสงสูง เช่น อะลูมิเนียมหรือสแตนเลส อาจจำเป็นต้องใช้เครื่องวัดอุณหภูมิแบบอินฟราเรดที่มีการปรับค่าการแผ่รังสี (Emissivity) ได้ เพื่อให้ค่าที่อ่านมีความแม่นยำสูงขึ้น

ดังนั้น การเลือกประเภทของเครื่องวัดอุณหภูมิให้เหมาะสมกับลักษณะงานจึงเป็นปัจจัยสำคัญที่จะช่วยให้สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดความผิดพลาด และเพิ่มความปลอดภัยในการใช้งาน

2. ช่วงอุณหภูมิที่รองรับ

ช่วงอุณหภูมิที่เครื่องวัดอุณหภูมิรองรับเป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ต้องพิจารณาในการเลือกใช้งาน เครื่องวัดอุณหภูมิแต่ละประเภทมีขอบเขตการวัดที่แตกต่างกัน บางรุ่นสามารถวัดได้ตั้งแต่อุณหภูมิต่ำกว่าจุดเยือกแข็งไปจนถึงอุณหภูมิที่สูงกว่า 1000 องศาเซลเซียส ขึ้นอยู่กับเซ็นเซอร์ที่ใช้ และเทคโนโลยีของอุปกรณ์นั้น ๆ

• เครื่องวัดอุณหภูมิแบบสัมผัส โดยทั่วไปสามารถรองรับช่วงอุณหภูมิที่กว้างมาก โดยเฉพาะเซ็นเซอร์ประเภท เทอร์โมคัปเปิล (Thermocouple) ที่สามารถวัดอุณหภูมิได้ตั้งแต่ -200°C ไปจนถึงกว่า 1300°C เหมาะสำหรับงานอุตสาหกรรมที่ต้องตรวจสอบอุณหภูมิของเครื่องจักร เตาหลอม หรือกระบวนการผลิตที่ต้องมีการควบคุมอุณหภูมิอย่างแม่นยำ
• เครื่องวัดอุณหภูมิแบบอินฟราเรด มีช่วงอุณหภูมิที่รองรับค่อนข้างหลากหลายขึ้นอยู่กับรุ่นและคุณภาพของเซ็นเซอร์ รุ่นมาตรฐานสามารถวัดอุณหภูมิได้ตั้งแต่ -50°C ถึง 600°C แต่รุ่นที่ออกแบบมาเฉพาะสำหรับอุตสาหกรรมหนักอาจรองรับอุณหภูมิสูงกว่า 1000°C ได้ อย่างไรก็ตาม ความแม่นยำของเครื่องวัดอุณหภูมิแบบอินฟราเรดอาจได้รับผลกระทบจากค่าการแผ่รังสีของพื้นผิววัตถุที่วัด

หากต้องการวัดอุณหภูมิในช่วงที่กว้าง ควรเลือกเครื่องวัดอุณหภูมิที่รองรับขอบเขตการวัดที่เพียงพอต่อสำหรับงานของคุณ เพื่อให้แน่ใจว่าเครื่องมือสามารถทำงานได้อย่างถูกต้อง และมีประสิทธิภาพสูงสุด

3. ค่าความแม่นยำ (Accuracy)

ค่าความแม่นยำของเครื่องวัดอุณหภูมิก็เป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อความถูกต้องของการวัดเช่นกัน โดยเฉพาะในงานที่ต้องการควบคุมอุณหภูมิอย่างเข้มงวด เช่น งานในกระบวนการผลิตที่ต้องการการควบคุมอุณหภูมิในระดับเสี้ยวองศา

• เครื่องวัดอุณหภูมิแบบสัมผัส มักให้ค่าความแม่นยำที่สูงกว่า เนื่องจากมีการสัมผัสโดยตรงกับพื้นผิวของวัตถุที่ต้องการวัด อย่างไรก็ตาม อาจมีปัจจัยที่ทำให้ค่าการวัดคลาดเคลื่อน เช่น ความล่าช้าในการถ่ายเทความร้อนจากวัตถุไปยังเซ็นเซอร์ของเครื่องมือ
• เครื่องวัดอุณหภูมิแบบอินฟราเรด สามารถให้ค่าที่แม่นยำได้ดีเช่นกัน แต่ต้องมีการตั้งค่าค่าการแผ่รังสี (Emissivity) ให้เหมาะสมกับพื้นผิวของวัตถุ มิฉะนั้นอาจเกิดข้อผิดพลาดในการวัดได้ โดยเฉพาะเมื่อวัดวัตถุที่มีพื้นผิวสะท้อนแสงสูง เช่น โลหะขัดมัน หรือวัสดุที่มีสีเข้มหรือมันวาว

ค่าความแม่นยำของเครื่องวัดอุณหภูมิมักระบุเป็น ± องศาเซลเซียส หรือฟาเรนไฮต์ ยิ่งมีค่าความคลาดเคลื่อนน้อย เครื่องมือยิ่งแม่นยำมาก ควรเลือกใช้เครื่องมือที่มีความแม่นยำสูงสุดที่เหมาะสมกับลักษณะงานเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ถูกต้องและลดความผิดพลาดในการวัด

4. คุณสมบัติพิเศษและความสะดวกในการใช้งาน

• หน้าจอแสดงผลดิจิตอล: แสดงค่าอุณหภูมิได้อย่างชัดเจน อ่านง่าย แม้ในสภาพแวดล้อมที่มีแสงน้อย
• การบันทึกข้อมูล (Data Logging): ช่วยให้สามารถบันทึกค่าการวัดอุณหภูมิ และนำไปวิเคราะห์ภายหลังได้ เหมาะสำหรับงานที่ต้องตรวจสอบอุณหภูมิอย่างต่อเนื่อง
• การปรับค่าการแผ่รังสี (Emissivity Adjustment): ในเครื่องวัดอุณหภูมิแบบอินฟราเรดสามารถปรับค่านี้เพื่อเพิ่มความแม่นยำในการวัดวัตถุที่มีค่าการสะท้อนแสงต่างกัน
• ระบบการเชื่อมต่อ: บางรุ่นสามารถเชื่อมต่อกับสมาร์ทโฟน หรือคอมพิวเตอร์ผ่าน Bluetooth หรือ Wi-Fi เพื่อส่งข้อมูล และวิเคราะห์ผลได้แบบเรียลไทม์
• โหมดการวัดหลายแบบ: รองรับการวัดแบบจุดเดียว (Single Spot), การสแกนพื้นที่ (Scanning) และการวัดอุณหภูมิต่อเนื่อง (Continuous Measurement)
• ดีไซน์และความทนทาน: เครื่องวัดอุณหภูมิที่ออกแบบให้ทนทานต่อแรงกระแทก ฝุ่น และน้ำ เหมาะสำหรับการใช้งานในสภาพแวดล้อมที่ท้าทาย
• พลังงานและแบตเตอรี่: มีตัวเลือกใช้พลังงานจากแบตเตอรี่แบบชาร์จได้ หรือลิเธียมไอออน เพื่อให้สามารถใช้งานได้นานขึ้นโดยไม่ต้องเปลี่ยนแบตเตอรี่บ่อย

สรุป

เครื่องวัดอุณหภูมิดิจิตอลเป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับช่าง และงานอุตสาหกรรม โดยมีให้เลือกทั้งแบบสัมผัสและแบบอินฟราเรด ซึ่งแต่ละประเภทมีข้อดี และข้อจำกัดที่แตกต่างกัน การเลือกใช้เครื่องวัดอุณหภูมิที่เหมาะสมต้องคำนึงถึงปัจจัยต่าง ๆ เช่น ลักษณะงานที่ต้องการวัด ช่วงอุณหภูมิที่รองรับ ความแม่นยำ และคุณสมบัติพิเศษที่ช่วยให้การทำงานมีประสิทธิภาพมากขึ้น หากต้องการความแม่นยำสูง และวัดอุณหภูมิของวัตถุที่สามารถสัมผัสได้ ควรเลือกเครื่องวัดอุณหภูมิแบบสัมผัส ในขณะที่งานที่ต้องการความสะดวก รวดเร็ว และปลอดภัยใช้เครื่องวัดอุณหภูมิแบบอินฟราเรดจะเหมาะสมมากกว่า

การเข้าใจถึงข้อดีและข้อจำกัดของ เครื่องวัดอุณหภูมิ แต่ละประเภทจะช่วยให้คุณสามารถเลือกใช้อุปกรณ์ที่เหมาะสมและตอบโจทย์การใช้งานได้ดีที่สุด